Drukarnik™ вылучае b-варыянты і пазабазавае.
Ці дапушчальна правяраць ТСБМ-1984 па правілах-2010?
сухі, -ая, -ое.
1. Не мокры, не прасякнуты вадою; не сыры. Сухая бялізна. ▪ Юзік кінуўся збіраць палачкі і сухія трэсачкі. ← Якуб Колас. Вяскоўцы на беразе косамі звоняць, Сена сухое дзяўчаты грабуць. ← Андрэй Александровіч. Моцны вецер зрываў яшчэ зялёнае лісце, біў у шыбы сухім пяском. ← Мікола Ваданосаў. / у знач. назоўнік сухое, -ога, ніякі род Пра вопратку. [Віця] хутка пераадзеўся ў сухое, з'еў спехам кавалак хлеба .. і сеў за стол рашаць задачы. ← Алесь Якімовіч. // Не потны. — У мяне конь сухі, — стрымана адказаў Багдан. ← Аляксей Кулакоўскі. // Без вады, вільгаці на паверхні чаго-н., у чым-н. Вуліца сухая, ні лужынкі, ні гразі. ← Якуб Ермаловіч. Паплыве яна [рака] рэчышчам Новым зусім, А пясчанае дно яе Стане сухім. ← Аркадзь Куляшоў. Сухія былі вочы, Гарачыя ад роспачы. ← Змітрок Бядуля. // З невялікай колькасцю вільгаці ў глебе або без яе. Пяскі сухія рунню зарунелі. ← Янка Купала. Коні,.. перайшоўшы на рысь, пайшлі сухім лугам за Нёман. ← Янка Брыль. Грэбля .. вяла праз вялікія .. балоты туды, дзе пачыналіся сухія землі. ← Эдуард Самуйлёнак. Сям-там на больш сухіх мясцінах трапляліся зараслі нізкарослых абамшэлых хвоек. ← Міхась Лынькоў. / у знач. назоўнік сухое, -ога, ніякі род Пра сухое месца. Выбрацца на сухое. ▪ [Сімха:] Тут кладкі ёсць. Я зараз іх праверу, Калі дажджом не пазмывала часам, Праз пяць хвілін мы будзем па сухім. ← Пятро Глебка.
2. Пазбаўлены вільгаці, з невялікай колькасцю вільгаці. Сухое паветра. Сухое памяшканне. ▪ Ад ракі павяваў сухі вецер. ← Алесь Савіцкі. З неба сыпаўся сухі калючы снег. ← Аркадзь Марціновіч. // З невялікай колькасцю дажджоў, ападкаў. Сухі клімат. ▪ Пагода стаяла сухая, з невялікімі прымаразкамі па начах. ← Алесь Якімовіч. Зіма была бясснежная, сухая і марозная. ← Максім Танк.
3. Прыгатаваны высушваннем; сушаны. Сухія фрукты. Сухія грыбы. Сухія чарніцы. Сухі таран. // Прыгатаваны ў выглядзе парашку, канцэнтрату. Сухое малако. Сухі кісель.
4. Не вадкі. [Змітрок] хутка з'еў свой «сухі» полудзень і падышоў да станка. ← Мікола Ваданосаў. // Які страціў свежасць, сакавітасць, мяккасць; чэрствы. Быў дома і Андрэй — ён стаяў апрануты, у шапцы перад сталом і грыз сухую скарынку. ← Міхась Зарэцкі.
5. Пазбаўлены спажыўных сокаў, не жыццяздольны, засохлы, амярцвелы (пра расліны). Знайшлі .. зломак сухой асіны, што ляжаў ад зімы. ← Янка Брыль. Над вадой тырчаць, як скручаныя сударгай пальцы, сухія карэнні дрэў. ← Рыгор Няхай.
6. спецыяльны тэрмін Які праводзіцца, робіцца пры адсутнасці вільгаці, вадкасці; без вільгаці, вадкасці. Сухі рамонт судна. Сухія метады кладкі. Сухая атынкоўка. // Які праходзіць, працякае пры адсутнасці вільгаці, біез вадкіх выдзяленняў (пра хваробы, фізіялагічныя працэсы). Сухі плеўрыт. Сухі кашаль. Сухія роды.
7. Нішчымны, без нічога (пра хлеб). [Маці:] Небарака, сухі хлеб есць. [Скіба:] Малака б кубачак, то ён і не быў бы сухі. ← Кандрат Крапіва.
8. Які дрэнна жывіцца з-за недастатковага выдзялення тлушчу тлушчавымі залозамі (пра скуру, валасы). Сухія валасы.
9. Які мае сухарлявы склад цела; хударлявы. Кузня працавала амаль круглы год. У ёй жылісты і сухі, як яловы корч, Апанас Шведзік так чахаў молатам, што здавалася, сцены не вытрымаюць. ← Міхась Даніленка. // Вельмі худы, схуднелы. Ніяк нельга было ўявіць, што гэтая сухая бабуля ў падраным світэры — разважлівая і некалькі цвёрдая характарам цётка Антося. ← Аляксей Карпюк. / Пра твар і пад. Змучаны, знерваваны загадчык .. з сухім бледным тварам сядзеў, як у шчыльна абложанай крэпасці. ← Якуб Колас. // Перасохлы. — Не хадзі, табе гавару, не хадзі... — шаптала .. [Вера] сухімі, бяскроўнымі вуснамі. ← Міхась Лынькоў. // Які не дзейнічае, высах з-за якой-н. хваробы (пра канечнасці). Сухая рука.
10. пераноснае значэнне Пазбаўлены душэўнага цяпла; няздольны праяўляць пачуцці. [Андрэй] вырашыў быць прынцыповым, а стаў прыдзірлівым, хацеў быць строгім, а стаў сухім. ← Уладзімір Шахавец. [Сяргей Аляксандравіч], здавалася, увесь быў у сваёй матэматыцы, сухі і лаканічны, як алгебраічная формула. ← Мікола Лобан. // Які сведчыць пра адсутнасць душэўнага цяпла, спагадлівасці. Сухі фармалізм. Сухая дзелавітасць. // Які выяўляе, выказвае намераную стрыманасць, халоднасць; непрыветны. Сухі тон. ▪ Толькі на трэці дзень .. [Анатоль] адпісаў Ізе. Пісьмо было кароткае, сухое. ← Алесь Пальчэўскі. Ідзі [Марына] ў кватэру, — сухім, чужым голасам загадаў .. [Міша]. ← Алена Васілевіч. — Вон! — загадала .. [Зося]. Твар яе стаў сухі. ← Кузьма Чорны.
11. пераноснае значэнне Пазбаўлены эмацыянальнасці, жывасці; скупы і лаканічны. Сухі пераказ. Сухія інструкцыі. ▪ Паэты даволі сухіх публікацый! Прашу вас ад імя ўсіх юнакоў — Калі не кахаецца, то закахацца І скласці хоць пару гарачых радкоў. ← Пімен Панчанка. Была ў даследчыка яшчэ адна немалаважная асаблівасць: .. сухія архіўныя звесткі падабаліся так ярка і вобразна, што некаторыя старонкі ўспрымаліся як мастацкі твор. ← Сцяпан Александровіч. // Які мае адносіны да розуму, разліку, не закранае пачуццяў; вельмі рацыяналістычны. [Собіч:] — Далёкія ад нашай прафесіі людзі лічаць .. [бухгалтэрыю] сухой, нецікавай. ← Янка Скрыган.
12. Пазбаўлены гучнасці, меладычнасці, мяккасці (пра гукі). Сухі металічны лязг і скрогат ірваў паветра над ваколіцай. ← Алесь Якімовіч. Сухое чахканне матора аддалілася, а потым зусім заціхла. ← Антон Алешка. // Рэзкі (пра бляск у вачах). Дулеба паволі падняўся, і ў яго вачах Бярозін заўважыў сухі і рашучы бляск. ← Георгій Шчарбатаў.
13. У выразе: сухі лік — азначае, што адзін з бакоў у працэсе гульні не набраў ні аднаго ачка. Прайграць матч з сухім лікам. / у знач. назоўнік сухая, -ой, жаночы род Зрабіць сухую.
•••
Сухая перагонка гл. перагонка.
Сухі лёд гл. лёд.
Сухі паёк — прадуктовы паёк, які складаецца з круп, мукі, кансерваў або з прадуктаў-паўфабрыкатаў.
Сухі туман, гл. туман.
Сухі тынк гл. тынк.
Сухія кармы гл. корм.
Сухое віно гл. віно.
Выйсці (выбрацца) сухім з вады гл. выйсці.
На сухі лес — падалей ад людзей, ад усяго жывога. Няхай .. [чытачы] цяпер парадуюцца з намі, што ты адужаў хваробу — няхай яна ідзе на сухі лес! ← Сцяпан Александровіч.
Сухі закон гл. закон.
Сухога месца (рубца) няма на кім гл. няма.
Трымаць порах сухім гл. трымаць.