Drukarnik™ вылучае b-варыянты і пазабазавае.
Ці дапушчальна правяраць ТСБМ-1984 па правілах-2010?
ціснуць1, -ну, -неш, -не; незакончанае трыванне
1. каго-што і на што. Налягаць сваім цяжарам на каго-, што-н. [Паранены:] — Здыміце процівагаз, ён цісне плячо мне. У процівагазе бінт, дастаньце яго... але раней вы можа дасталі б вады мне... — ціха гаварыў ён засмаглымі, пачарнелымі ад пылу губамі. ← Міхась Лынькоў. // З сілай налягаць на каго-, што-н.; націскаць. Жанчыны аднастайна згіналі нагу ў палене, з усёй сілы ціснулі ёю на тупы, загнуты край рыдлёўкі, потым увішна пераварочвалі чорны пласт зямлі. ← Алесь Асіпенка. Мікалай Сямёнавіч не стаў адразу ціснуць на запалую ў гняздзе кнопку званка. ← Аркадзь Пінчук. // спецыяльны тэрмін Дзейнічаць сілай напружання. Газ цісне на сценкі пасудзіны. // Сілаю, цяжарам набліжаць да чаго-н.; прыціскаць. Рэчавы мяшок з акрайцам хлеба і адной бляшанкай кансерваў ціснуў.. [Адама] да зямлі, як каменная гара. ← Макар Паслядовіч. Да Міколы падсаджваецца тоўсты чалавек, і Мікола адчувае, як нахабна цісне ён яго да сцяны. ← Леанід Гаўрылкін. // пераноснае значэнне Прыгнятаць, выклікаць адчуванне цяжкасці. А сум цісне і цісне сэрца, і я супастаўляю створаныя мною характар і вобраз жанчыны з вобразам тае, з якой мы апынуліся на розных берагах. ← Ігнат Дуброўскі. Надвор'е неяк цісне на цябе, псуе настрой. ← Яўген Васілёнак. // пераноснае значэнне Аказваць уплыў на каго-н., звычайна непажаданы. — Ты ж ведаеш, што на мяне таксама ціснулі. Таму і кажу: самае вернае — нейкі разумны кампраміс. ← Алесь Савіцкі.
2. каго-што. Сціскаць, мяць. Насця Закрэўская.. ціснула ў пальцах крэйду, глядзела на слупок выпісаных ёю на дошцы лічбаў. ← Кузьма Чорны. // Моцна абнімаць. Сябры ціснулі адзін аднаго ў абдымках. ← Сцяпан Кухараў. І ціснуў да сябе Пятрусь дзяўчыну. ← Мікола Нікановіч. // Перашкаджаць дыханню (пра адчуванне болю ў грудзях, сэрцы). Цісне кашаль грудзі — Маці занядужала. ← Пятро Глебка. / у безасабовая форма ужыв. Нясцерпна ціснула ў грудзях, калола пад лапаткай. ← Аркадзь Кандрусевіч.
3. што і без дапаўнення Быць цесным, сціскаць цела (пра адзежу, абутак). Новыя чаравікі ціснуць. ▪ Каўнер ціснуў горла, замінаў гаварыць. ← Іван Мележ.
4. што. Выціскаць (сок). Ціснуць сок з яблыкаў. // размоўнае слова Рабіць (віно, гарэлку) саматужным спосабам; гнаць. Насадзіўшы вінаград, [Ной] Ціснуў сам і піў віно. ← Кандрат Крапіва.
5. каго-што. Наступаючы, прымушаць здаваць свае пазіцыі, адступаць (пра войскі). — Зводка — цуд! — радасна ўсклікнуў Косця. — На ўсіх франтах нашы ціснуць фашыста. ← Яўген Курто.
6. Павялічвацца, узмацняцца (пра холад, мароз). Ціснуў мароз, і па ўсім было відно, што зіма, не ў прыклад мінулым, будзе суровая. ← Мікола Лупсякоў.
7. размоўнае слова Ужываецца для абазначэння інтэнсіўнага, энергічнага руху або дзеяння. Цяпер наш дзядзька не чытае, А больш пад ногі паглядае Ды кіне вока, ці не блісне Жаданы шнур, ды далей цісне. ← Якуб Колас. [Марат:] — А ты сябруеш з ім [Санеевым]. Давай, Алег, не адкладвай. Цісні да яго. ← Эдуард Ярашэвіч.
8. каго-што. размоўнае слова Змяшчаць у якім-н. выданні, друкаваць. Ціснуць артыкул. // Канчаць, завяршаць якую-н. творчую работу. Ціснуць дысертацыю.
•••
Ціснуць капейку — а) зарабляць грошы. [Буднік:] — Казённай службы саромецца не трэба. Служы, Мікіта! Цісні капейкі! ← Платон Галавач; б) збіраць грошы, не траціць.
Ціснуць на (усе) педалі — прын ла даць усе намаганні для дасягнення, выканання чаго-н.
Ціснуць руку — а) націскаць руку пры сустрэчы, развітванні. Я матулю сваю абдымаю, Свайму бацьку я цісну руку. ← Анатоль Астрэйка; б) віншаваць. Кастуся віншавалі. Давалі яму хто што мог. Прыходзілі камандзіры, ціснулі руку. ← Мікола Ваданосаў.
ціснуць2, -ну, -неш, -не; закончанае трыванне
1. аднакратны дзеяслоў да ціскаць (у 1 знач.).
2. закончанае трыванне да ціскаць (у 3, 4 знач.).